Skuteczne ograniczenie ilości odpadów i zwiększenie recyklingu wymaga wcześniejszego uchwalenia przepisów o rozszerzonej odpowiedzialności producentów (ROP). Dopiero wtedy można uruchomić system kaucyjny – tak – według informacji przekazanej przez Polską Agencję Prasową – sytuację ocenili eksperci branży komunalnej i samorządowcy, którzy 9 kwietnia br. wzięli udział w dedykowanej tematowi debacie. Wskazali oni, że jest to realne od 2026 roku.
W debacie na temat wpływu systemu kaucyjnego na samorządowy system gospodarowania odpadami, zorganizowanej przez Forum Prawo dla Rozwoju udział wzięli: Anita Sowińska, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska; Leszek Świętalski, Dyrektor Biura Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej (ZGWRP); Maciej Kiełbus, reprezentujący Związek Miast Polskich, a także Karol Wójcik z Izby Branży Komunalnej oraz Krzysztof Gruszczyński z Polskiej Izby Gospodarki Odpadami (PIGO).
System kaucyjny zaprojektowany tak, by wystartował na początku 2025 r.
Wiceminister klimatu i środowiska przypomniała, że ustawa, na podstawie której ma być wprowadzony system kaucyjny w Polsce, obowiązuje już od 2023 r. – System kaucyjny jest projektowany tak, by ruszyć na początku 2025 roku i jest tylko jednym z narzędzi do osiągnięcia wyższego celu, jakim jest zmniejszenie odpadów i ochrona klimatu – wskazała. Jej zdaniem opóźnienie wejścia w życie systemu może rodzić potencjalne ryzyko dla Skarbu Państwa, dotyczące roszczeń ze strony podmiotów, które przygotowały się już do działania w roli operatora systemu kaucyjnego. Obecnie jest jedna taka firm, która już uzyskała stosowne zgody i przygotowuje się do budowy systemu.
Wiceminister Sowińska zwróciła też uwagę, że przepisy o ROP w niewielkim zakresie już obowiązują, a te, jakich oczekuje rynek i wymaga Unia Europejska, są dopiero w fazie projektowania.
Z oceną wiceminister nie zgodzili się jednak przedstawiciele branży gospodarowania odpadami oraz samorządów.
Jeden recyklomat w gminie nie załatwi sprawy
Dyrektor Świętalski wskazał, że zgodnie z obowiązującą ustawą do systemu obowiązkowo zostaną włączone duże sklepy o powierzchni powyżej 200 m2, które zostaną zobowiązane do odbioru pustych opakowań i oddawania kaucji. Mniejsze placówki będą mogły uczestniczyć w systemie dobrowolnie, choć będą musiały pobrać kaucję. – Tymczasem ok. 1/4 gmin w Polsce nie ma tak dużych placówek handlowych, a jeden recyklomat w gminie nie załatwi sprawy. Efekt będzie taki, że przy kupnie napoju kaucja za butelkę będzie pobierana, ale nie wszędzie klient będzie mógł ją odzyskać, więc będzie stratny – ocenił przedstawiciel ZGWRP.
Dyrektor Biura zauważył też, że system kaucyjny nie ma sensu bez uchwalenia w pierwszej kolejności przepisów o ROP, która polega na tym, że firma wprowadzająca na rynek produkty w opakowaniach, ponosi odpowiedzialność finansową i organizacyjną związaną ze zbiórką odpadów po tych produktach.
Według przedstawicieli branży odpadowej i samorządów uruchomienie w Polsce systemu kaucyjnego trzeba wstrzymać co najmniej o rok, żeby dostosować go do przepisów o ROP i stworzyć kompleksowy system zbierania i przetwarzania odpadów, oparty na nowych technologiach. Więcej o spotkaniu na stronie pap-mediaroom.pl
fot. 2 x PAP/S. Leszczyński