O sytuacji jednostek samorządu terytorialnego, szczególnie ich kondycji finansowej i najważniejszych problemach samorządowcy rozmawiali 20 listopada 2012r. w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z premierem Donaldem Tuskiem i ministrem Michałem Bonim. W spotkaniu ze strony Związku Gmin Wiejskich RP wzięli udział Mariusz Poznański Przewodniczący ZGW RP oraz Krzysztof Iwaniuk i Marek Olszewski – Wiceprzewodniczący Związku.
– To dobre, konstruktywne spotkanie, które pokazało, że współpraca rządu i samorządów ma na celu dobro obywatela i gwarancję rozwoju społeczności lokalnych. Dzięki szczerej rozmowie i zrozumieniu problemów, z którymi stykamy się na różnych szczeblach administracji centralnej i samorządowej, możemy podejmować konkretne działania. Konsekwentnie będziemy rozwiązywać niejasności i poprawiać jakość pracy i współpracy. Zawsze to powtarzam i będę powtarzał – nie ma innej filozofii państwa niż służenie obywatelom – powiedział Boni.
Tematem rozmowy był m.in. przygotowany przez samorządowców obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach JST. Został on zgłoszony w ramach akcji „Stawka większa niż 8 mld”. Przedmiotem rozmowy były też problemy związane z funkcjonowaniem systemu wyrównawczego, czyli tzw. janosikowym, ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, czyli tzw. ustawą śmieciową, a także kwalifikowalnością VAT w projektach europejskich, czy podziału administracyjnego.
Uczestnicy spotkania rozmawiali też o preferencjach podatkowych (czyli o zwolnieniach z podatków). Jak zauważyli, czasem ich skutki finansowe dla całego kraju nie są duże, ale mogą mieć ogromne znaczenie dla konkretnych gmin. Dotyczy to na przykład różnego rodzaju zwolnień dla terenów chronionych.
Rozmowa dotyczyła też przedszkoli. W Polsce cały czas jest ich zdecydowanie za mało. Prace nad dofinansowaniem przedszkoli trwają obecnie w Ministerstwie Edukacji Narodowej. Rząd planuje, że budżety JST zasili 340 mln złotych w 2013 r., a docelowo 1 mld.
Podczas spotkania mowa była też o Karcie nauczyciela. Strona samorządowa wielokrotnie zwracała uwagę, że wśród wydatków gmin i powiatów zawsze największą pozycję stanowią wydatki oświatowe. To ok. 35% wszystkich wydatków, dla powiatów 30% całości wydatków.
Michał Boni podkreślił, że w MAC finalizowane są prace nad projektem założeń aktu prawnego, który wprowadzi wiele ułatwień w wykonywaniu zadań publicznych przez JST oraz zwiększy swobodę organizacyjną, zapewni lepsze warunki do współpracy samorządów i do wspólnego wykonywania zadań publicznych. Da też nowe zachęty finansowe do łączenia JST oraz doprecyzuje procedury łączenia się jednostek.
Kolejnym zadaniem na przyszłość jest wprowadzenie standardów wykonywanych zadań – to też pozwoli szukać oszczędności oraz poprawiać zarządzanie usługami publicznymi. Precyzyjne określenie zakresu usługi oraz wysokości jej finansowania jest niezbędne, by móc porównywać działania samorządów. Jak ustalono, prace nad przygotowaniem tych standardów zaczną się w ramach zespołów Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Zapowiedzi standaryzacji ucieszyły Mariusza Poznańskiego, przewodniczącego Związku Gmin Wiejskich RP, który jest przekonany, że pojawiła się szansa na realizację postulatów, które od lat zgłasza samorząd terytorialny, czyli wprowadzenia standardów w zakresie oświaty i opieki społecznej.
– Pan premier powiedział, że jest zwolennikiem standardów w każdej dziedzinie życia. Wreszcie pojawią się standardy i będzie można policzyć środki finansowe jakie są niezbędne dla realizacji pewnych zadań – powiedział przewodniczący ZGW.
Uczestnicy spotkania zgodzili się, że nie można zwiększać dochodów JST w sposób uszczuplający budżet państwa. Trzeba więc szukać oszczędności, albo zwiększać elastyczność w zarządzani usługami publicznymi, bo to poprawi sytuację finansową administracji samorządowej.
W spotkaniu ze strony samorządowej udział wzięli, przedstawiciele województw, szefowie Związku Powiatów Polskich, Unii Metropolii Polskich, Związku Miast Polskich, Unii Miasteczek Polskich oraz Związku Gmin Wiejskich RP.
Kolejne spotkanie strony samorządowej z premiera i ministrami odbędzie się 23 stycznia.