Domagamy się uregulowania całego pakietu spraw związanych z ekonomiczną stroną procesów związanych ze zmianami granic administracyjnych gmin – zaapelował w środę w Sejmie Leszek Świętalski Sekretarz Generalny ZGW RP. Jego zdaniem obecnie nie ma przepisów regulujących rekompensaty dla gmin „tracących mienie i dorobek swoich społeczeństw”. Chodzi m.in. o to, że wraz ze zmianą granic gminy tracą część swej infrastruktury, którą na własny koszt wybudowały, a często zadłużyły się na ten cel. Posiedzenie Sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej odbyło się z inicjatywy Związku Gmin Wiejskich RP. Na zaproszenie Związku w posiedzeniu uczestniczyli także przedstawiciele gmin Trzebownisko, Kleszczów i Lubin.
W środę sejmowa komisja samorządu terytorialnego wysłuchała informacji na temat funkcjonowania art. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, dotyczącego zmiany granic jednostek samorządu terytorialnego.
Leszek Świętalski ze Związku Gmin wiejskich RP przypomniał, że od reformy samorządowej dokonano w Polsce ponad 500 zmian granic, z czego wiele z pominięciem opinii, a często protestów o dużej skali, mieszkańców obszarów przyłączanych do innych gmin. Według niego taki stan podważa zasadę stabilności terytorialnej gmin, która to zasada leży u podstaw konstytucyjnego statusu gminy.
Sekretarz ZGW RP zarzucił kolejnym władzom brak woli kompleksowego uregulowania tej kwestii w przepisach ustawowych. Dlatego, jak zaznaczył, „widząc brak woli i chęci do uregulowania zmiany przepisów ustawy o samorządzie gminnym w obszarze art. 4 domagamy się przynajmniej prawnego określenia całego pakietu spraw związanych z ekonomiczna stroną tych procederów”.
Leszek Świętalski wyjaśnił, że chodzi o określenie zasad rozliczeń skutków procesów podziałowych, szczególnie rozliczeń finansowych i majątkowych pomiędzy gminami objętymi zmianami granic. Podkreślił, że regulacji wymaga m.in. określenie rekompensat za poniesione nakłady i utracone mienie komunalne oraz dochody, a także cesja zobowiązań finansowych wobec instytucji finansowych i budżetu państwa.
W jego ocenie dotychczasowe przepisy w tym zakresie są niewystarczające. „Obecnie nie ma żadnych przepisów regulujących zabezpieczenie finansowe gmin, które tracą wielki dorobek swoich społeczeństw, które tracą mienie, a u nich pozostają zobowiązania za wytworzenie tego mienia, jak również szereg innych zobowiązań, jak chociażby „janosikowe”, które jest liczone historycznie dwa lata wstecz. A więc gmina może stracić część terytorium, mienia i dóbr, a na jej barkach, pozostaje obowiązek zapłaty +janosikowego+” – tłumaczył Leszek Świętalski.
W imieniu ZGW RP zaapelował m.in. o uregulowanie kwestii zwolnienia z kosztów i opłat oraz podatków z tytułu przeniesienia własności mienia wynikających z procesu zmiany granic gmin. Wskazał też na konieczność ograniczenia systemu konsultacji dotyczących tego samego terenu. Jego zdaniem wystarczyłoby, gdyby odbywały się one raz w kadencji.
Podał przy tym przykład gminy Krasne (woj. podkarpackie). „W ostatnim okresie prowadzono 14 razy konsultacje w zakresie przejęcia części gminy przez miasto Rzeszów, a najlepiej jej likwidacji i przejęcia w całości” – mówił Leszek Świętalski.
Zdaniem ZGW RP procesy podziałowe, które zostały uzgodnione między stronami powinny być traktowane priorytetowo i powinny być honorowane. Natomiast „w tych przypadkach, kiedy mamy do czynienia z wywłaszczeniem bez odszkodowań, z brakiem merytorycznego uzasadnienia procesów, powinniśmy się przeciwstawić i mieć to uregulowane prawnie”.
Źródło: Serwis Samorządowy PAP