W dniach 31.01-01.02.2013r. odbywała się w Parlamencie Europejskim w Brukseli 99. sesja plenarna Komitetu Regionów UE. Uczestniczyli w niej członkowie Zarządu ZGW RP, wójtowie Jerzy Zająkała i Leszek Świętalski, będący przedstawicielami Polski w Komitecie Regionów UE. Gośćmi specjalnymi sesji plenarnej Komitetu byli: Lucinda CREIGHTON, minister spraw europejskich Rządu Irlandii, która w imieniu prezydencji irlandzkiej zaprezentowała priorytety prezydencji, Joaquín ALMUNIA, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej, odpowiedzialny za sprawy konkurencji.
Porządek obrad obejmował przyjęcie opinii, z których niektóre prezentuję z krótkim opisem:
1. Europejska przestrzeń badawcza
Sprawozdawca: Grigorios ZAFEIROPOULOS (radny regionu Attyka, Grecja/PPE)
Władze lokalne i regionalne powinny promować badania i innowacje oraz zwiększać ich wpływ społeczno-gospodarczy. Mogą one odgrywać ważną rolę w rozwijaniu europejskiej przestrzeni badawczej poprzez wspieranie partnerstw publiczno-prywatnych. Przyczyni się to do stworzenia większej liczby miejsc pracy na szczeblu lokalnym i regionalnym oraz poprawi zdolności operacyjne i skuteczność sektora publicznego i prywatnego. Zaznaczamy potrzebę lepszej koordynacji i synergii między lokalnymi, regionalnymi, krajowymi i europejskimi transgranicznymi strategiami w dziedzinie badań i innowacji. Powinno to obejmować usunięcie przeszkód prawnych i biurokratycznych. Niezbędny jest otwarty dostęp do badań objętych finansowaniem, aby unikać powielania wysiłków włożonych w prowadzenie badań.
2. Strategia UE na rzecz wyeliminowania handlu ludźmi na lata 2012-2016
Sprawozdawca: Jelena DRENJANIN (członkini rady miejskiej Huddinge, Szwecja/PPE)
3. Wzmocnienie obywatelstwa UE poprzez propagowanie praw wyborczych obywateli UE
Sprawozdawca: György GÉMESI (burmistrz miasta Gödöllő, Węgry/PPE)
4. Tworzenie większej synergii między budżetami unijnym, krajowym i władz niższego szczebla
Sprawozdawca: Rhodri GLYN THOMAS (członek Zgromadzenia Narodowego Walii, Zjednoczone Królestwo/EA)
Podkreślamy następujące kwestie:
- Synergie w zakresie budżetu to inne zagadnienie do dyskusji niż wielkość i struktura budżetu UE.
- Poziom odpowiedzialności na szczeblu władz lokalnych i regionalnych (niższym niż krajowy) jest olbrzymi, szczególnie w obszarach kluczowych dla stymulowania wzrostu (edukacja, rozwój gospodarczy, środowisko, społeczności itp.).
- Efekt dźwigni i efekt mnożnikowy budżetu UE jest niezwykle istotny, zwłaszcza z punktu widzenia znaczenia dla inwestycji publicznych w kontekście kryzysu. Można by wprowadzić ulepszenia w zakresie uproszczenia i elastyczności, ułatwiając korzystanie z różnych źródeł finansowania UE. Istnieją jednak obawy, iż niektóre środki nie są pomocne (np. warunkowość makroekonomiczna / ocena skuteczności funduszy objętych zakresem wspólnych ram strategicznych). Budżet UE to tylko niewielki element całej struktury; jeśli chcemy zrealizować cele strategii „Europa 2020″, konieczna jest mobilizacja funduszy na szczeblu niższym niż krajowy.
- Obecne dyskusje na temat unii fiskalnej i budżetu cierpią na brak deficytu demokratycznego ze względu na niedostateczne zaangażowanie władz samorządowych.
- Należy uznać szereg podstawowych zasad i przestrzegać ich (autonomia fiskalna, większa wydajność procesów, przejrzystość i partnerstwo).
- Należy zająć się barierami pojawiającymi się w kontekście osiągania synergii (w tym niedopasowaniem harmonogramów i procesów budżetowych, brakiem porównywalnych danych na poziomie terytorialnym itp.).
Wzywamy Komisję Europejską do opublikowania w 2013 r. zielonej księgi poświęconej synergii.
5. Lepsze zarządzanie jednolitym rynkiem
Sprawozdawca: Markku MARKKULA (członek Rady Miasta Espoo, Finlandia/PPE)
Aby zapewnić skuteczne wdrażanie unijnych przepisów dotyczących jednolitego rynku, proponuje się, by państwa członkowskie bardziej zdecydowanie zobowiązały się do ich wprowadzania i współpracy z Komisją na etapie wdrażania.
Wybór kluczowych obszarów jest właściwym krokiem; sektor energii oraz rynek cyfrowy to ważne priorytety.
Jeśli chodzi o opracowywanie, wdrażanie, zastosowanie i egzekwowanie przepisów, Komisja proponuje, by w stosownych przypadkach wybierano jako instrument rozporządzenie zamiast dyrektywy, zwłaszcza gdy nie ma potrzeby zapewniania dodatkowej swobody przy wdrażaniu proponowanych unijnych przepisów. Ostrzegamy jednak, że zignorowanie zasady pomocniczości może prowadzić do problemów na etapie wdrażania. Ponadto niezbyt dobra jakość uregulowań wpływa negatywnie na legitymację UE w oczach opinii publicznej i przedsiębiorstw. Przykładowo, przepisy dotyczące zamówień publicznych w praktyce ograniczyły zakres decyzyjny państw członkowskich i samorządów lokalnych w kwestii organizacji własnej działalności.
6. Statut i finansowanie europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych
Sprawozdawca: István SÉRTŐ-RADICS (burmistrz miejscowości Uszka, Węgry/ADLE)
7. Wiedza o morzu 2020: od mapowania dna morskiego do prognozowania oceanicznego
Sprawozdawca: Arnold HATCH (członek rady miejskiej Craigavon, Zjednoczone Królestwo/NI)
8. Niebieski wzrost – szanse dla zrównoważonego wzrostu w sektorach morskich
Sprawozdawca: Adam BANASZAK (radny Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Polska/EA)
Podkreślamy, że koncepcja niebieskiego wzrostu opiera się na założeniu, iż morza, wybrzeża i oceany mogą odgrywać kluczową rolę w pokonywaniu wielu obecnych wyzwań, czemu towarzyszyć powinna inteligentna specjalizacja. Niemniej zrównoważony rozwój niebieskiej gospodarki musi odbywać się z poszanowaniem środowiska i różnorodności biologicznej. Odnotowujemy, że w komunikacie Komisji nie uwzględniono szeregu obszarów gospodarki morskiej, takich jak transport czy przemysł stoczniowy. Zgadzamy się, że energia morska to sektor o mocnej pozycji a fundusze unijne stanowią ważne instrumenty stymulujące tę gałąź gospodarki. Jednakże należy zwrócić szczególną uwagę na wpływ na środowisko struktur związanych z wytwarzaniem energii ze źródeł odnawialnych. Zwracamy też uwagę na rozwój mniejszych portów morskich. Odnotowujemy, iż rozwój akwakultury, wraz ze wzrostem produkcji w oparciu o poszanowanie środowiska, równowagi ekologicznej i różnorodności biologicznej, będzie miał pozytywny wpływ na większą konsumpcję ryb. Wyrażamy jednak obawy w związku z propozycjami dotyczącymi genetycznie modyfikowanych organizmów morskich. Trzeba wspierać akwakulturę przy pomocy funduszy unijnych. Wspominamy o znaczeniu turystyki i twierdzi, że w nowych perspektywach finansowych na lata 2014-2020 należy wspierać i promować inicjatywy łączące ochronę wybrzeży z budowaniem infrastruktury turystycznej.
9. Energia odnawialna: ważny uczestnik europejskiego rynku energii
Sprawozdawca: Witold STĘPIEŃ (marszałek województwa łódzkiego, Polska/PPE)
W swym obecnym kształcie dyrektywa w sprawie energii odnawialnej 2009/28/WE ma zapewniać osiągnięcie celów w zakresie energii odnawialnej do 2020 r. Opracowanie planu działań po roku 2020 przewidziane jest na 2018 r. Niemniej istnieją obawy co do rozwoju polityki po 2020 r. Jeśli UE nie podejmie już teraz działań, by zapewnić ramy legislacyjne po 2020 r., istnieje ryzyko, że zastosowanie energii ze źródeł odnawialnych ulegnie znacznemu zmniejszeniu z uwagi na przeszkody i jej wysoki koszt w porównaniu z paliwami kopalnymi.
Wskazujemy, że polityce unijnej brakuje koordynacji i wzywa do utworzenia prostych systemów wsparcia, jednolitych dla całej UE. Jesteśmy przekonani, że subsydia spełniły swoją pierwotną funkcję, lecz ostrzegamy przed ich dalszym stosowaniem, gdyż powodują one wzrost cen i prowadzą do zakłóceń na rynkach.
10. Wytyczne dotyczące regionalnej pomocy państwa na lata 2014-2020
Sprawozdawca: Jean-Paul DENANOT (przewodniczący Rady Regionalnej Limousin, Francja/PSE)
11. Najbardziej oddalone regiony UE w świetle strategii „Europa 2020″
Sprawozdawca: Malcolm MIFSUD (burmistrz miasta Pietà, Malta/PPE)
12. Rola władz lokalnych i regionalnych w promowaniu wzrostu gospodarczego i działaniu na rzecz tworzenia miejsc pracy
Sprawozdawczyni: Maria Luisa COPPOLA (członkini Rady Regionalnej, region Veneto, Włochy/PPE)
Tworzenie miejsc pracy to jedno z pilniejszych zadań Unii w kontekście pokonywania kryzysu gospodarczego. Bezrobocie osiągnęło rekordowy poziom ponad 10% siły roboczej. Komisja przygotowuje pakiet zaleceń – zarówno ogólnych, jak i sektorowych – dotyczących najlepszych sposobów stymulacji popytu na pracowników i wsparcia osób szukających pracy. W opinii:
– Wskazujemy, że osiągnięcie celów strategii „Europa 2020″ wymaga zapewnienia niezbędnej elastyczności władzom lokalnym i regionalnym w definiowaniu priorytetów i programów pobudzających wzrost.
– Przypominamy, że wprawdzie sektor usług rozwija się, lecz tradycyjne sektory przemysłowe i wytwórcze zasługują na więcej uwagi.
– Proponujemy ukierunkowanie wsparcia kształcenia w tej dziedzinie na pracowników powyżej 55. roku życia, zważywszy, że sektor ICT jest młody i rozwija się zgodnie ze zmieniającymi się potrzebami rynku.
Poza opiniami zostały także przyjęte rezolucje w następujących sprawach:
- Rezolucja w sprawie pakietu legislacyjnego dotyczącego polityki spójności, której sprawozdawcą był Marek WOŹNIAK (marszałek województwa wielkopolskiego)
- Rezolucja w sprawie zrównoważonej przyszłości dla Europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej
- Rezolucja w sprawie gwarancji dla młodzieży.
Raport przygotował:
Jerzy Zająkała, wójt gminy Łubianka,
członek Zarządu ZGW RP,
członek Komitetu Regionów UE