W dniu 1 kwietnia 2022 roku przedmiotem obrad Zespołu Finansów były projekty aktów prawnych dotyczące zmian przepisów podatkowych:
- Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób prawnych od niektórych dochodów przychodów) osiągniętych przez uczelnie medyczne.
- Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw.
Pierwszy z projektów- rozporządzenie obejmujące zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób prawnych od dochodów (przychodów)osiągniętych przez uczelnie medyczne z tytułu objęcia udziałów w zamian za wkład niepieniężny w postaci nieruchomości w podmiocie leczniczym w formie spółki kapitałowej prowadzącym szpital, skutkuje zmniejszeniem obciążeniem podatkowym dla w/w podmiotów.
Pomimo, że możliwy spadek dochodów z CIT z tego tytułu nie będzie dotyczył małych gmin (uczelnie medyczne mają siedziby w miastach wojewódzkich) to jednak jest kolejne zwolnienie podatkowe, które odbywa się kosztem JST bez wskazania rekompensaty za utracone dochody. Strona samorządowa negatywnie zaopiniowała powyższy projekt.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw ma na celu przede wszystkim „naprawę” uchwalonej w poprzednim roku ustawy zmieniającej zasady opodatkowania osób fizycznych i prawnych w ramach Polskiego Ładu. Z punktu widzenie samorządów najistotniejsze zmiany dotyczą obniżenia obciążeń podatkowych osób fizycznych, co spowoduje dalszy spadek dochodów samorządów z PIT w kwocie ponad 11,2 mld zł w ciągu najbliższych 10 lat. Ubytki w dochodach będą skutkiem wprowadzenia między innymi takich zapisów ustawowych jak:
- Obniżka stawki opodatkowania PIT na zasadach ogólnych w pierwszym progu (do 120 tys. zł dochodu) z 17% do 12%, przy czym zostanie zlikwidowana ulga dla „klasy średniej”.
- Wprowadzenie na powrót możliwości wspólnego rozliczenia osoby samotnie wychowującej dziecka – w zamian za zniesienie ulgi podatkowej w wysokości 1500 zł rocznie, o której mowa w art. 27ea ustawy PIT.
- Wprowadzenie ulgi dla zasiłków macierzyńskich (PIT-0).
- Pomniejszenie podstawy opodatkowania o zapłaconą składkę zdrowotna do wysokości limitu 8750 zł rocznie przy prowadzeniu działalności gospodarczej (nieodliczalne od podatku).
Przedstawiciele samorządów, szczególnie dużych miast i powiatów, wskazywali, że pomimo zwiększenia planowanej subwencji rozwojowej to szczególnie poszkodowane grupą zostaną jednostki samorządowe o dużych udziałach dochodów z PIT w dochodach ogółem. Tym samym to są kolejne zmiany ustawowe, które pomniejszają (o 11,2 mld zł w okresie 10 lat) dochody samorządów bez zagwarantowania stosownych mechanizmów wyrównujących te ubytki w dochodach JST.
Przedstawiciel ZGWRP – Jacek Brygman – przedstawił propozycję takich mechanizmów ustawowych, które będą przeciwdziałać realnemu spadkowi dochodów gmin. Między innymi proponował:
- Zwiększyć subwencję rozwojową w celu rekompensaty ubytku z PIT poprzez urealnienie bazowej kwoty referencyjnej (podwyższenie o około 3 mld zł) na rok 2022 określonej w ustawie o dochodach jst. Urealnienie bazowej kwoty referencyjnej na rok 2022 winno być oparte o kwotę wykonania dochodów z PIT i CIT w 2021 roku indeksowaną wzrostem PKB z uwzględnieniem inflacji a nie dane z WPF-u wg stanu na 5.05.2021 roku.
- Do bazy dochodów udziału JST w podatkach dochodowych osób fizycznych należy dołączyć dochody z podatku ryczałtowego osób fizycznych oraz ustalenie takiego wskaźnika udziału JST w podatkach dochodowych aby nie był on kwotowo niższy w 2023 roku niż udział kwotowy JST w podatkach w roku 2021 indeksowany inflacją i wzrostem PKB.
Ministerstwo Finansów argumentowało potrzebę zmian podatkowych korzyściami obywateli na obniżce podatków oraz tym, że budżet państwa 16 razy więcej traci na zmianach przepisów niż JST. Ponadto minister Skuza proponował dalsze rozmowy nad zmianą algorytmu podziału subwencji rozwojowej, które by uwzględniały proporcjonalność utraty dochodów z PIT i CIT poszczególnych samorządów po zmianach podatkowych zastosowanych po 1 styczna 2022 roku.
Tych argumentów nie podzielali przedstawicieli samorządów i ostatecznie projekt ustawy został zaopiniowany negatywnie przez stronę samorządową, ponieważ powoduje on realne zmniejszenie dochodów JST bez stosownych rekompensat oraz prowadzi do systematycznej utraty dochodów własnych samorządów na rzecz dotacji i subwencji z budżetu państwa.