19 lipca br. w formule hybrydowej odbyło się posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (KWRiST), podczas którego podjęto szereg ważnych tematów dla funkcjonowania państwa, w tym gmin z obszarami o charakterze wiejskim. Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej (ZGWRP) w trakcie obrad reprezentowali: Krzysztof Iwaniuk, Przewodniczący Zarządu Związku, Jacek Brygman, Wiceprzewodniczący Zarządu oraz Leszek Świętalski, Dyrektor Biura ZGWRP.
Taryfy w zbiorowym zaopatrzeniu w wodę kością niezgody
Początek obrad został zdominowany przez dyskusję na temat wzrostu taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków, w obliczu notowanej inflacji oraz rosnących opłat za energię elektryczną i gaz. O zatwierdzanie nowych, uwzględniających zmienione czynniki zewnętrzne, taryf do Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie apelują zarówno szefowie przedsiębiorstw wodociągowych, jak i samorządowcy. Natomiast uczestniczący w posiedzeniu Marek Gróbarczyk, sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury oraz Przemysław Daca, prezes Wód Polskich przedstawiali argumenty, mające świadczyć o tym, że działania regulatora mają na celu ochronę mieszkańców przed wzrostem opłat za zaopatrzenie w wodę, które w ich opinii często nie są uzasadnione. Strona samorządowa przekonywała z kolei, że brak aktualizacji stawek opłat doprowadzi do coraz większych problemów z utrzymaniem infrastruktury wod-kan i wstrzyma większość planowanych inwestycji.
W dyskusji głos zabrał m.in. Krzysztof Iwaniuk, Przewodniczący Zarządu ZGWRP, który pokrótce scharakteryzował funkcjonowanie zapatrzenia w wodę w małych gminach wiejskich i zaproponował by opłaty za wodę zostały wystandaryzowane i zbliżone do siebie pod kątem ich wysokości.
Przedstawiciele strony samorządowej podkreślali też, że rolą regulatora w branży wod-kan jest weryfikacja zaproponowanych taryf pod kątem ich rzetelności i uzasadnienia w kosztach, a nie występowanie w obronie mieszkańców przed drożyzną. Samorządowcy podkreślali, że to jest ich odpowiedzialność przed mieszkańcami – wyborcami, i to oni poniosą konsekwencje, jeśli stawki opłat będą zbyt wysokie.
Pomoc dla inwestycji dofinansowanych w ramach programu Polski Ład
Kolejnym elementem spotkania była dyskusja – podjęta na wniosek ZGWRP – związana z realizacją inwestycji w ramach pierwszej edycji Programu Inwestycji Strategicznych Polski Ład.
W trakcie dyskusji na ten temat Jacek Brygman, Wiceprzewodniczący Zarządu ZGWRP przedstawił postulaty samorządów, w tym gmin członkowskich Związku (można się z nimi zapoznać na stronie internetowej związku – kliknij tutaj), których realizacja ułatwiłaby, a niejednokrotnie w ogóle umożliwiłaby gminom wykonanie inwestycji, które uzyskały dofinansowanie w ramach Polskiego Ładu, a które w obliczu obecnej sytuacji gospodarczej napotykają na liczne bariery.
Dyskusja w tym obszarze toczyła się głównie pomiędzy samorządowcami, a przedstawicielami Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) – Tomaszem Robaczyńskim, Członkiem Zarządu Banku i Michałem Bajem, Dyrektorem Zarządzającym Pionem Programów Inwestycyjnych i Mieszkaniowych w BGK.
Dyskusję – odpowiadając na postulaty ZGWRP – w pewnym sensie podsumował Paweł Szefernaker, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, występujący w roli współprzewodniczącego KWRiST. Zapowiedział on że po zakończeniu postępowań przetargowych związanych z programem Polski Ład rząd zastanowi się nad tym, jak wesprzeć gminy, którym nie uda się – ze względów finansowych – zrealizować inwestycji. Powołany ma zostać również specjalna grupa robocza, która ma przedyskutować problemy związane z samorządowymi inwestycjami Polskiego Ładu.
Wniosek o rozszerzenie tarczy antyinflacyjnej na olej opałowy i gaz LPG
Równie ważną kwestią był wspólny wniosek ZGWRP oraz Unii Miasteczek Polskich o objęcie Rządową Tarczą Antyinflacyjną gospodarstw domowych oraz wszystkich instytucji publicznych, w tym szpitali, szkół, przedszkoli, żłobków, domów dziecka, domów pomocy społecznej, itd. ogrzewanych olejem opałowym i gazem LPG przez zrównanie stawki VAT do takiego samego poziomu, jakim w ramach wspomnianej tarczy objęte są energia elektryczna oraz gaz ziemny. Wniosek omówił i argumentował Leszek Świętalski, Dyrektor Biura ZGWRP.
W odpowiedzi na ten postulat przedstawiciele strony rządowej przekonywali, że temat zapewnienia ciepła i możliwości ogrzewania mieszkańcom w sezonie grzewczym jest priorytetem w pracach Rady Ministrów i że rozważane są różne scenariusze pomocy, ale ważnym elementem w tym zakresie jest kwestia tego na co pozwoli budżet państwa.
„Jedwabny Szlak”, granice gmin i nie tylko…
Tematów podjętych, w tym uzgodnionych w trakcie posiedzenia KWRiST było więcej, a kolejnym, z którym związana była aktywność ZGWRP było przedstawienie stanowiska Związku w sprawie zamierzeń inwestycyjnych dotyczących reaktywowania na terenie Polski tzw. Jedwabnego Szlaku. Temat krótko przedstawił przewodniczący Krzysztof Iwaniuk.
Podjęto także kwestię projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta. Ze względu na rozbieżności w ocenie tej regulacji pomiędzy poszczególnymi organizacjami samorządowymi postanowiono odstąpić od opiniowania tej regulacji. Jednocześnie przedstawiciele ZGWRP zaapelowali o przesunięcie w czasie decyzji o zmianie granic pomiędzy gminami Mielno i Sianów, by móc znaleźć kompromisowe wyjście z konfliktowej sytuacji. Wobec impasu w próbach kompromisowych rozstrzygnięć roszczeń granicznych pomiędzy miastem Słupsk a Gminą Słupsk oraz miastem Sanok a Gminą Sanok, a także różnic w ocenie wniosków pomiędzy Związkiem Miast Polskich (za) a Związkiem Gmin Wiejskich RP (przeciw), strona samorządowa Komisji nie wydała opinii w tych dwóch sprawach.
Przewodniczący Iwaniuk, korzystając z okazji wystąpił po raz kolejny w imieniu gmin położonych przy granicy z Białorusią i przypomniał o wciąż nierozwiązanym problemie dróg przygranicznych, które zostały zdewastowane w związku z używaniem ciężkiego sprzętu przez wojsko i inne służby w obliczu kryzysu migracyjnego w tamtym rejonie. Wprawdzie rząd obiecał pomoc w tej kwestii, ale w sferze praktycznej nic się nie wydarzyło. W odpowiedzi Paweł Szefernaker zasygnalizował, że trwa analiza zasadności i pilności zgłoszonych przez gminy potrzeb w tym zakresie i dodał, że wciąż jeszcze nie zakończyła się budowa pełnego systemu zabezpieczenia granicy, co też odsuwa w czasie prace drogowe.
Przedstawiciel ZGWRP zaapelował również o rozwiązanie problemu omijania przez TIR-y kolejek pojazdów oczekujących na przejazd przez granicę z Białorusią i o uporządkowanie sytuacji w drodze do przejścia granicznego.