Dwóch prezydentów równocześnie? Niespójne przepisy i wątpliwości samorządowców dotyczące prawa wyborczego w zbliżających się wyborach samorządowych wywołały dyskusję podczas spotkania Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego 28 sierpnia br.
Najnowszy problem pojawił się po dokonaniu przez sejm zmiany w art. 20 ustawy o samorządzie gminnym – przy okazji prac nad projektem ustawy dotyczącej zniesienia Ostrowic. Nowy zapis mówi, że „pierwszą sesję nowo wybranej rady gminy zwołuje komisarz wyborczy na dzień przypadający w ciągu 7 dni po upływie kadencji rady”. Tymczasem art. 29 tej samej ustawy określa, że prezydent/burmistrz/wójt obejmuje obowiązki z chwilą złożenia wobec rady gminy ślubowania na sesji, którą komisarz wyborczy zwołuje na dzień przypadający w ciągu 7 dni od dnia ogłoszenia zbiorczych wyników wyborów wójtów na obszarze kraju.
Takie rozwiązanie oznacza, że przez pewien czas w gminach może sprawować władzę dwóch prezydentów/burmistrzów/wójtów. Wybory samorządowe odbędą się 21 października br. Jeśli PKW ogłosi wyniki w ciągu tygodnia, to I sesja może być zwołana między 29 października a 4 listopada br. Tymczasem kadencja obecnych rad trwa do 16 listopada br., identycznie trwa kadencja prezydentów, burmistrzów i wójtów. Przez okres kilkunastu dni więc w miastach sprawować władzę może stary i nowy prezydent/burmistrz.
W liście skierowanym do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, Joachima Brudzińskiego, Prezes Związku Miast Polskich, Zygmunt Frankiewicz zauważa, że zmiana ta doprowadzi – do kuriozalnej sytuacji, w której dla zaprzysiężenia wójta koniecznie będzie zwołanie sesji „starej” rady gminy, w terminie przypadającym po wyborach do rad gmin, ale przed upływem jej kadencji.
Dlatego Związek Miast Polskich postuluje szybką nowelizację ustawy o samorządzie gminnym, by uniknąć tego typu kłopotów.
Szefowa KBW, Magdalena Pietrzak przyznała, że jest nieścisłość w przepisach. Jej zdaniem jednak jest ona związana wyłącznie ze ślubowaniem, czyli objęciem funkcji przez prezydenta. Ponieważ do obowiązków komisarzy wyborczych należy zwołanie I rady gminy, szefowa KBW zapewniła, że będą je zwoływać, gdy „będzie możliwość rozpoczęcia kadencji przez nowego prezydenta/burmistrza/wójta”.
Decyzje merytoryczne nie dla urzędników gminnych
Wątpliwości dotyczące uchwały podjętej przez Państwową Komisję Wyborczą 13 sierpnia br., która nakłada na gminy zadania związane z przyjęciem zgłoszenia kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych zgłosił Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP. Uchwała daje możliwość podejmowania decyzji merytorycznych przez urzędników gminnych, a tymczasem celem zmian wprowadzonych w tym roku Kodeksie wyborczym było uniknięcie posądzenia ich o wpływanie na przebieg wyborów. Pismo w tej sprawie zostało skierowane do szefa PKW, Wojciecha Hermelińskiego