25 stycznia br. w siedzibie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji odbyło się posiedzenie plenarne Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Obradom współprzewodniczył Marek Olszewski, przewodniczący Zarządu Związku Gmin Wiejskich RP, wójt gminy Lubicz.
Pierwsze w 2017 roku posiedzenie plenarne Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego rozpoczęła debata poświęcona analizie funkcjonalnej ustawy O dostępie do informacji publicznej. Zapoczątkowała ją prezentacja Pani Mai Chmury z Ministerstwa Cyfryzacji pt. ”Dostęp do informacji publicznej oraz powtórne wykorzystanie informacji publicznej – diagnoza i perspektywy poprawy sytuacji”. Zdaniem Ministerstwa, po 15 latach funkcjonowania przepisów o dostępie do informacji publicznej, dostęp obywateli do informacji publicznej nie jest doskonały. Z przeprowadzonego przez Ministerstwo badania ankietowego wynika, iż głównymi barierami w dostępie do informacji publicznej – wskazywanymi przez respondentów są: braki w Biuletynach Informacji Publicznej (BIP), a w tym kompletność danych, brak informacji w Internecie, nieaktualność prezentowanych danych, ponadto brak dobrej woli urzędników w udzielaniu informacji oraz aktualne przepisy prawne dotyczące udzielania informacji publicznej. Jak przypomniała Agata Miazga, zastępca Dyrektora Departamentu Usług Cyfrowych i Otwartości Danych w resorcie: od niedawna obowiązuje także ustawa o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego. Jednakże na ocenę jej funkcjonowania jest jeszcze za wcześnie. Ma ona nastąpić po dwóch latach od wejścia w życie tej regulacji. Z myślą o nowych dostawcach informacji, w tym JST otwarty został także serwis www.danepubliczne.gov.pl. Na ten moment swoje dane na portalu zamieszcza niespełna 30 JST. W ocenie Ministerstwa Cyfryzacji – umieszczenie danych na ww. portalu, a także w Biuletynach Informacji Publicznej oraz uruchomienie nowego portalu gov.pl powinno wzmóc przejrzystość i dostępność danych publicznych. W trakcie dyskusji, reprezentujący stronę samorządową, mecenas Maciej Kiełbus zwrócił uwagę na zawiłość obowiązujących przepisów, która utrudnia zarówno pracę urzędów, jak i zainteresowanych dostępem do informacji publicznej. Obecnie realizację przez samorządy przepisów o dostępie do informacji publicznej co prawda ułatwia orzecznictwo sądowe, jednak sama ustawa wymaga pilnej nowelizacji. Przedmiotem niezbędnych regulacji powinno być doprecyzowanie przepisów dotyczących tego co jest informacją publiczną, a co jest informacją przetworzoną. Nowela winna także wyeliminować wykorzystywanie przepisów ustawy do celów komercyjnych oraz mających na celu nie rzeczywisty dostęp do informacji a bardziej nastawionych na zakłócanie bieżących prac urzędników i urzędów. Regulacji wymaga także problem odpłatności za udostępnianie informacji przetworzonych.
Podczas merytorycznego posiedzenia Komisja, zgodnie z porządkiem obrad, rozpatrzyła 68 projektów aktów prawnych, z czego 63 zaopiniowała pozytywnie, a 2 negatywnie. 3 projekty odesłano do dalszych prac w zespołach roboczych Komisji.
Strona samorządowa wydała m.in. negatywną opinię na temat projektu ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych, – ze względów na niekorzystne skutki finansowe dla samorządów.
Również względy finansowe zaważyły o braku opinii pozytywnej samorządów dla projektu rozporządzenia ministra edukacji narodowej w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej. Podstawą negatywnego stanowiska był brak wyliczenia skutków finansowych tej regulacji dla JST i wskazanie źródła finansowania zadania. Jak uzasadniał Marek Olszewski, samorządy nie spodziewają się żadnych pieniędzy, bo wiedzą, że ich nie ma, tymczasem koszty zmian są oczywiste. Pani Teresa Wargocka, wiceminister w resorcie edukacji, zaznaczyła, iż musimy wyciągać wnioski z przeszłości w zakresie wyposażenia pracowni, gdyż nie może być tu dowolności. I dalej argumentowała: w subwencji oświatowej wskazaliśmy pewne środki, które zostają wolne, złożyliśmy deklaracje na zespole roboczym, że przez najbliższe 5 lat kwota ok. 100 mln zł będzie trafiała na cele dostosowania szkół podstawowych do wymogów podstawy programowej. Te deklaracje podtrzymujemy – dodała. Strona samorządowa nie zmieniła jednak zdania.
Podczas posiedzenia dyskutowano także nad zasadnością nakładania wymogu ukończenia wyższego wykształcenia w stosunku do możliwości wykonywania niektórych zawodów. Wątpliwości dotyczyły przede wszystkim bibliotekarzy i pielęgniarek. Kontrowersje wzbudziło także wykreślanie niektórych profesji z katalogu zawodów.
W sprawach różnych marszałek Adam Struzik przedstawił podjęte ostatnio stanowisko Konwentu Marszałków Województw RP sprzeciwiające się planowanym zmianom w funkcjonowaniu wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki Wodnej. Chodzi o nowelizację ustawy Prawo ochrony środowiska – wniesioną jako inicjatywa poselska przez grupę posłów PiS. Przy okazji był to powód do przypomnienia przez stronę samorządową, że co raz częściej rząd omijając proces konsultacyjny „przepycha” projekty dogodnych dla siebie aktów prawnych, nie bacząc na zainteresowane strony, w tym JST.
Strona samorządowa poinformowała Komisję, iż przygotowuje wniosek o pilną zmianę ustawy O utrzymaniu czystości i porządku w gminie – związaną z uchwałą NSA z 19 grudnia 2016 r. w sprawie właściwości organów podatkowych dot. opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Strona samorządowa zwróciła również uwagę, że przedstawiciele rządu obniżają rangę relacji z samorządem. Przykładem jest m.in. permanentny brak obecności formalnego (ustawowego) współprzewodniczącego KWRiST ze strony rządowej Pana Ministra Mariusza Błaszczaka na posiedzeniach Komisji. O jego obecność zabiegał już wcześniej Marek Olszewski.
Kolejne posiedzenie Komisji zaplanowano na 22 lutego br.