19 lutego br. w Ministerstwie Finansów (MF) odbyło się drugie spotkanie w sprawie nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (JST). Jak przekazał Jacek Brygman, Wiceprzewodniczący Zarządu Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej (ZGWRP), który z ramienia Związku uczestniczył w tym spotkaniu, resort jest zdeterminowany w dążeniu do tego, aby nowa ustawa obowiązywała od 2025 r.
Podczas pierwszego spotkania, przedstawiciele MF wysłuchali postulatów wszystkich korporacji samorządowych. Natomiast w trakcie drugiego spotkania, resort przedstawił wstępne założenia do nowej ustawy i poprosił o komentarz do nich (prezentacja wstępnych założeń dostępna jest w załączniku).
Jedno z założeń resortu zakłada uniezależnienie udziałów JST w podatku PIT, CIT i ryczałcie od zmian w systemie podatkowym. Zaproponowano też określony procent udziałów od dochodu brutto, co oznacza, że wszelkie pomysły ustawodawcy na nowe ulgi nie będą miały wpływu na wysokość dochodów JST.
Ministerstwo Finansów chce przy tym, aby jak najwięcej środków zostawało tam, gdzie są one wypracowywane. W założeniach ujęto również likwidację sytuacji, że niektóre JST płacą „janosikowe”, a jednocześnie otrzymują subwencję wyrównawczą.
W prezentowanych założeniach MF pojawiła się też potrzeba rekompensaty za obecność na terenie gmin obszarów chronionych.
W trakcie spotkań, ZGWRP, zgłaszał m.in. potrzebę wprowadzenia regulacji, które zagwarantują:
– stabilność i przewidywalność dochodów w czasie;
– udziały JST w ryczałcie i VAT;
– urealnienie subwencji oświatowej i dochodów na realizację zadań zleconych;
– utworzenie subwencji drogowej;
– utworzenie subwencji ekologicznej;
– uniezależnienie dochodów JST od zmian ustawowych, np. wzrostu kwoty wolnej od podatku;
– kategoryzację gmin; mechanizmy wsparcia dla JST o niskim potencjale podatkowym;
– konieczność przeglądu wszystkich ustawowych ulg i zwolnień w podatku od nieruchomości, np. podatki kolejowe, instytuty badawcze upraw.
Dla gmin wiejskich, wydaje się, że zagrożeniem jest powrót do mechanizmów liczenia potrzeb wydatkowych JST na podstawie danych historycznych (sprzed 2-3 lat). Takie były rekomendacje ekspertów Banku Światowego z lat 2010-2014.
W spotkaniu w MF ZGWRP reprezentował także Krzysztof Iwaniuk, Przewodniczący Zarządu Związku.
Prezentacja – propozycje zmian w finansowaniu JST.