„W zarządzaniu samorządowymi finansami szczególna rola przypada skarbnikom gmin, powiatów i województw. To oni czuwają nad budżetem, planują wydatki, analizują możliwości finansowe oraz kontrolują zgodność działań z przepisami prawa. Ich praca ma bezpośredni wpływ na stabilność finansową samorządów, a tym samym na jakość usług publicznych świadczonych mieszkańcom. Rola skarbników umocowana jest także w ustawach samorządowych” – zwraca uwagę Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego (FRDL) – organizator VII Krajowego Kongresu Forów Skarbników. Fundacja pyta też: „Czy jednak regulacje i ochrona prawna tego zawodu są wystarczające?”.
Więcej niż księgowy
Pomimo uregulowania pozycji skarbnika, ich rzeczywiste obciążenie pracą może się znacząco różnić. W większych jednostkach mogą liczyć na wsparcie liczniejszego personelu, podczas gdy w mniejszych gminach często muszą samodzielnie sprostać wielu zadaniom. Niezależnie od wielkości jednostki samorządu terytorialnego (JST), skarbnicy ponoszą za swoje decyzje taką samą, bardzo wysoką odpowiedzialność – zwraca uwagę FRDL.
Według Fundacji, rola skarbnika to także rola doradcza. Wskazują na to badania. Jak czytamy w ubiegłorocznym raporcie „Finanse lokalne w czasach niepokoju”, który prezentuje wyniki badania opinii skarbników przeprowadzonego przez FRDL. „Zgodnie z deklaracjami ankietowanych, skarbnik to więcej niż księgowy jednostki samorządu terytorialnego. W opinii większości ankietowanych postrzegają oni swoją rolę jako doradcy finansowego władz lokalnych i dyrektora finansowego samorządu” – cytuje FRDL.
Ku silniejszej pozycji skarbników
Fundacja zaznacza, że od lat działa na rzecz wzmocnienia pozycji skarbników. Bardzo ważnym elementem tego wsparcia jest – wg FRDL – współpraca w ramach regionalnych forów skarbników oraz skupiającej je Krajowej Rady Forów Skarbników. To właśnie w tym środowisku liczącym ponad tysiąc JST powstał szereg postulatów, które mają usprawnić pracę skarbników. Fundacja w przekazanej informacji wskazuje, że jest niezależną i apolityczną organizacją pozarządową, wspierającą merytorycznie i organizacyjnie środowisko skarbników. Podkreśla przy tym, że ostatecznie to skarbnicy sami decydują o kierunkach działania.
fot. FRDL
Z postulatami uregulowania i ochrony pracy skarbników JST przedstawiciele zrzeszeni w Krajowej Radzie Forów Skarbników zwrócili się do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej jeszcze w lipcu ubiegłego roku. Wśród propozycji zmiany zasad odwołania skarbników przez radę gminy czy ochrony przedemerytalnej pojawiły się także postulaty zmian w ich wynagradzaniu. Te zostały rozwinięte w niedawnej inicjatywie legislacyjnej. Dokument ten podkreśla potrzebę dostosowania przepisów prawnych w celu zapewnienia adekwatnych warunków pracy i wynagrodzeń dla osób pełniących kluczowe funkcje w zarządzaniu finansami samorządowymi – zaznacza FRDL.
Skąd wziąć profesjonalistów w urzędzie?
Fundacja zwraca uwagę, że sami skarbnicy zaznaczają, iż obecna sytuacja jest trudna. Skarbnicy wskazują na swoje przemęczenie i stres towarzyszący pracy oraz zwracają uwagę na dysproporcję pomiędzy zakresem obowiązków i odpowiedzialności a poziomem wynagrodzenia skarbnika.
Fundacja dodaje, że badania wskazują, iż atrakcyjność wynagrodzeń w całej administracji samorządowej w ostatnich latach spadła. Szczególnie zaś pogorszyła się pozycja skarbników. Z jednej strony, przybyło im obowiązków, z drugiej zaś, powiększyła się luka pomiędzy ich zarobkami a stanowiskami analogicznymi na rynku prywatnym. Szczegółowa analiza przygotowana przez FRDL w tym zakresie będzie prezentowana już w marcu – zapowiada Fundacja.
Niestety, realne zmiany w przepisach i wynagrodzeniach są konieczne, by zatrzymać odpływ wartościowych, profesjonalnych pracowników z administracji. O tym, jak to zrobić, jak budować pozycję skarbników i co trzeba zrobić, by poprawić warunki ich niełatwej pracy, a także o wielu innych bieżących tematach debatować będą uczestnicy VII Krajowego Kongresu Forów Skarbników, który już 11 i 12 marca br. w Warszawie.
Więcej informacji o Kongresie znaleźć można na stronie: kongresskarbnikow.pl/2025-kongres.