15 czerwca 2012r odbyło się spotkanie przedstawicieli ZGW RP z członkami Izby Gmin Związku Miast i Gmin Republiki Czeskiej (SMO CR). Dnia 18 czerwca przebywała w Poznaniu delegacja samorządowców ukraińskich z rejonu Winnicy, natomiast w dniach 24 – 28 czerwca przebywała w Polsce delegacja samorządowców mołdawskich, którzy zainteresowani udanymi polskimi rozwiązaniami w dziedzinie samorządu terytorialnego chcieli praktycznie poznać szczegóły zastosowanych w Polsce rozwiązań.
CZECHY
Dnia 15 czerwca w przygranicznym Broumovie odbyło się wspólne spotkanie robocze przedstawicieli ZGW RP i Izby Gmin Związku Miast i Gmin Republiki Czeskiej (SMO CR).
Gospodarzami spotkania byli Jozef Bezdicek przewodniczący Izby Gmin Związku Miast i Gmin Republiki Czeskiej (SMO CR), Antonin Lizner, członek Zarządu SMO CR, członek Izby Gmin, wójt gminy Prisovice i Karel Rejchrt, wójt gminy Bozanov. Polską stronę reprezentowali wójt gminy Stare Bogaczowice, członek Zarządu ZGW RP Leszek Świętalski, wójt gminy Kłodzko przewodniczący Dolnośląskiej Rady Regionalnej ZGW RP Stanisław Longawa oraz Dyrektor Biura ZGW RP Paweł Tomczak.
Wspólne elementy
W Republice Czeskiej miasta, metropolie i gminy zrzeszają się w jednej korporacji Związku Miast i Gmin Republiki Czeskiej, niemniej jednak jest ona podzielona na trzy osobne Izby, z których interesy gmin wiejskich reprezentuje Izba Gmin.
Oba Związki stawiają czoła podobnym problemom: przynależność gmin do obu organizacji jest dobrowolna, co stwarza potencjalny problem w kontaktach z władzami centralnymi, które w przypadku sporu mogą wyrazić wątpliwość czy stanowisko prezentowane przez Związek jest reprezentatywne dla wszystkich gmin wiejskich skoro nie zrzesza on wszystkich a jedynie część samorządów. Wskazano na przykład austriacki, gdzie przynależność gmin do Związku jest obligatoryjna a pozycja stosunku do władz centralnych mocna.
Uczestnicy wymienili propozycję tematów potencjalnej współpracy, obejmujące między innymi wymianę najlepszych praktyk w zakresie podobnych problemów oraz współpracę przygraniczną w ramach euroregionów, które po zaakceptowaniu na posiedzeniu Zarządów będą realizowane.
ZGW RP reaktywowany po transformacji ustrojowej nawiązuje do tradycji Związku Gmin Wiejskich założonego w 1925r. Czescy samorządowcy sięgają jeszcze dalej: przewodniczący Izby Gmin Bezdicek mówił o ponad stuletniej historii czeskiej organizacji zrzeszającej samorządy. Związek Miast i Gmin Republiki Czeskiej powstał już w 1905r., na długo przed uzyskaniem niepodległości przez Czechosłowację, jako związek miast i gmin w granicach Królestwa Czeskiego, ówczesnej prowincji Austro-Węgier. W 1907r., na pierwszym zjeździe Związku w Kolinie, burmistrz Antonin Sladek powiedział: „…nie może tak być, że władza centralna nakłada na gminy coraz to nowe powinności nie zastanawiając się skąd te gminy wezmą pieniądze na ich realizację”. Mimo upływu ponad stu lat stwierdzenie to pozostaje aktualne i uniwersalne, brzmi jak wypowiedziane przez współczesnego polskiego wójta.
UKRAINA
Dnia 18 czerwca przebywała w Poznaniu delegacja samorządowców ukraińskich z rejonu Winnicy.
Jednym z punktów wizyty było oficjalne spotkanie w siedzibie Związku Gmin Wiejskich RP z dyrektorem Biura Pawłem Tomczakiem, który przedstawił gościom zadania, działania i strukturę ZGW RP. Szczególne zainteresowanie wzbudziła kwestia współpracy samorządów polskich z władzami centralnymi w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu, rozwiązanie unikalne w skali europejskiej. Na zakończenie przewodniczący delegacji ukraińskiej przekazał list intencyjny dotyczący zakresu proponowanej współpracy z ZGW RP.
MOŁDAWIA
W dniach 24 – 28 czerwca przebywała w Polsce delegacja samorządowców mołdawskich, którzy zainteresowani udanymi polskimi rozwiązaniami w dziedzinie samorządu terytorialnego chcieli praktycznie poznać szczegóły zastosowanych w Polsce rozwiązań. Wizyta była możliwa dzięki zaangażowaniu przedstawicieli ZGW RP i wsparciu ministerstwa spraw zagranicznych RP w ramach programu Polska Pomoc. Program wizyty był intensywny, pozwalający gościom na wszechstronne poznanie interesujących ich problemów w kontaktach z ekspertami i praktykami samorządowymi.
Delegacja uczestniczyła w festynie „Noc Świętojańska w Morawicy” występy muzyczne, pokaz sztucznych ogni, itp.
Spotkali się również z Wójtem Gminy Morawica, który zaprezentował zakres działania gminy oraz sposobu finansowania). Duże wrażenie na gościach zrobiła wizyta w kluczowych obiektach infrastrukturalnych gminy: nowoczesnej szkole, pływalni i Sali sportowej. Po południu dotarli do Kielc na spotkanie z Marszałkiem i Przewodniczącym Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego, którzy zaprezentowali funkcjonowanie samorządu regionalnego ze szczególnym uwzględnieniem jego finansowania. Mołdawianie pytali o rolę projektów finansowanych w ramach europejskich funduszy strukturalnych w realizacji zadań.
Następnie przeszli do Urzędu Miasta w Kielcach, gdzie zapoznali się z zakresem realizowanych zadań i sposobem ich finansowania.
Następnego dnia grupa dotarła do Warszawy na spotkanie w Ministerstwie Finansów ze Zdzisławą Wasążnik, dyrektorem Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego, która zaprezentowała zasady finansowania samorządów terytorialnych – dochody własne, subwencje, dotacje, itd. Następnie rozmawiali z przedstawicielami Prezydium Zarządu Związku Gmin Wiejskich RP – Mariuszem Poznańskim – Przewodniczącym i zarazem wójtem gminy Czerwonak oraz dwójką wiceprzewodniczących – Markiem Olszewskim (wójtem gminy Lubicz) i Krzysztofem Iwaniukiem (wójtem gminy Terespol), którym towarzyszył Andrzej Porawski – sekretarz strony samorządowej Komisji Wspólnej Samorządu Terytorialnego i Rządu, dyrektor biura Związku Miast Polskich. Gości interesowały przykłady udziału organizacji samorządowych w tworzeniu regulacji ustawowych oraz rola jaką spełnia w tych działaniach Komisja Wspólna Rządu i Samorządu.
W siedzibie Związku Powiatów Polskich uczestniczyli w seminarium pt. „Proces legislacyjny z udziałem organizacji samorządowych w Polsce” prowadzony przez eksperta ZGW RP Wojciecha Marchlewskiego, i dyrektora biura ZGW RP Pawła Tomczaka. Następnie przeszli do budynku Sejmu RP na spotkanie z Piotrem Zgorzelskim, przewodniczącym Sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.
Stamtąd wyjechali do gminy Długosiodło, by następnego dnia spotkać się z władzami gminy. Tu skupili się na prezentacji zakresu realizowanych zadań przez typową gminę wiejską i sposobu ich finansowania; interesowały ich szczególnie kwestie realizacji zadań oświatowych, alternatywne formy edukacji przedszkolnej oraz doświadczenia z udziału gminy w grupie wymiany doświadczeń.
Ostatnim punktem wizyty było spotkanie z władzami powiatu legionowskiego i przeprowadzenie i udział w seminarium pt. „Finanse samorządowe w Polsce na przykładzie innych państw Unii Europejskiej – doświadczania i rekomendacje” prowadzone przez prof. Pawła Swianiewicza.