W dniach 11-12 października br. w Poznaniu odbyło się Local Trends – Europejskie Forum Samorządowe, zorganizowane przez Centrum Myśli Strategicznych oraz Grupę MTP. W wydarzeniu aktywny udział brali przedstawiciele Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej (ZGWRP).
Warto odnotować, że pierwszego dnia Forum odbyło się spotkanie, w którym uczestniczyli Sebastian Skuza, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów oraz przedstawiciele ZGWRP: Krzysztof Iwaniuk, Przewodniczący Zarządu, Dariusz Strugała, Wiceprzewodniczący Zarządu i Leszek Świętalski, Dyrektor Biura Związku. Tematem dyskusji były m.in. zmiany w zakresie dochodów jednostek samorządu terytorialnego.
Peryferyzacja i depopulacja – potrzeba właściwej polityki i refleksji
Drugiego dnia Forum, wśród wielu innych wydarzeń, odbyła się m.in. debata pt. „Peryferyzacja i depopulacja – czy w świecie postpandemicznym siłę przyciągania metropolii można ograniczyć?”. Jej gospodarzem był ZGWRP, a gminy wiejskie w jej trakcie reprezentował Krzysztof Iwaniuk. W dyskusji wzięli udział także Katarzyna Dębkowska, Kierownik zespołu foresightu gospodarczego z Polskiego Instytutu Ekonomicznego, Iwona Matuszczak-Szulc, Dyrektor Wydziału Rozwoju Miasta i Współpracy Międzynarodowej Urzędu Miasta Poznania oraz Arkadiusz Ptak, Burmistrz Pleszewa. Debatę poprowadziła Renata Kim, Kierownik działu Społeczeństwo z redakcji „Newsweeka”.
Uczestnicy debaty dzielili się swoimi doświadczeniami, wiedzą i spostrzeżeniami dotyczącymi kwestii wyludniania się wsi oraz miast różnej wielkości i marginalizacji miejscowości oddalonych od dużych ośrodków miejskich, niemogących z nimi konkurować pod względem oferty kierowanej do mieszkańców, w tym do ludzi młodych, a także możliwości przeciwdziałania tym negatywnym zjawiskom.
Przewodniczący ZGWRP przestrzegał m.in., że jeżeli nie będzie refleksji i właściwej polityki, to za ok. 30 lat mogą być potrzebne programy zaludniania niektórych obszarów Polski.
Wyzwania stojące przed samorządami – głos gmin wiejskich
Przewodniczący ZGWRP wziął udział także w „Debacie Liderów Samorządów – Mapa trendów i wyzwań systemowych dla samorządów lokalnych”, która była ostatnim wydarzeniem podczas Local Trends – Europejskiego Forum Samorządowego. W dyskusji, prowadzonej przez Witolda Orłowskiego, głównego doradcę ekonomicznego PwC, uczestniczyli także Beata Moskal-Słaniewska, Prezydent Miasta Świdnicy, Hanna Zdanowska, Prezydent Miasta Łodzi, Tadeusz Czajka, Wójt Gminy Tarnowo Podgórne, a także Jacek Jaśkowiak, Prezydent Miasta Poznania i Jacek Karnowski, Prezydent Miasta Sopotu.
Paneliści odnosili się do kwestii najistotniejszych wyzwań stojących przed różnej wielkości gminami i miastami oraz wskazywali sposoby radzenia sobie z napotykanymi trudnościami.
Krzysztof Iwaniuk podkreślił m.in., że nie wyobraża sobie Polski bez samorządu terytorialnego. Wskazywał też, że gminy z obszarami wiejskimi są w około połowie drogi do likwidacji zapóźnień w zakresie uzbrojenia w elementarną infrastrukturę komunalną. Dodał przy tym, że z wyliczeń ZGWRP wynika, iż na nadrobienie tych zaległości potrzeba co najmniej 40 mld zł. Przewodniczący Związku podkreślił również, że potrzebny jest program dedykowany gminom wiejskim.
Z kolei wobec wyzwań stojących przed gminami w obliczu zmian klimatu i działań na polu ochrony środowiska, w opinii przedstawiciela gmin wiejskich, konieczne jest przywrócenie gminnych funduszy ochrony środowiska.
Potrzeba stabilnych finansów i prawa!
Mowa była także o kluczowym problemie gmin wiejskich, jakim jest ucieczka, zwłaszcza młodych, ludzi do miast i za granicę. Przewodniczący ZGWRP podkreślił również potrzebę stabilności zarówno finansów JST, jak i prawa.