7 stycznia 2021r. Leszek Świetalski, sekretarz generalny ZGW RP uczestniczył w wirtualnym spotkaniu Grupy tematycznej Europejskiej Sieci Rozwoju Obszarów Wiejskich (ENRD) ds. Długoterminowej wizji obszarów wiejskich.
Opracowanie długoterminowej wizji dla obszarów wiejskich umożliwi maksymalne wykorzystanie ich potencjału w stawianiu czoła problemom, od zmian demograficznych po niesprawną łączność, zagrożenie ubóstwem i ograniczony dostęp do usług. Powstaje ono z inicjatywy Komisji Europejskiej w ścisłej współpracy z mieszkańcami obszarów wiejskich oraz władzami lokalnymi i regionalnymi z całej Unii Europejskiej. Na zakończenie prac opublikowany zostanie komunikat.
Grupa tematyczna ENRD składa się z niewielkiego, ale kompetentnego zespołu dobrze poinformowanych i zaangażowanych przedstawicieli zainteresowanych stron z różnych części Europy. W ubiegłym roku odbyły się już dwa spotkania we wrześniu i grudniu.
Tematem styczniowego były odpowiedzi na trzy zasadnicze pytania:
1. Jak prowadzić prawdziwie holistyczną politykę wiejską? Jak zapewnić wsparcie i uwzględnienie wszystkich aspektów poruszonych w wizji obszarów wiejskich, zarówno na etapie projektowania, jak iw praktyce, poprzez szereg polityk mających wpływ na ludność wiejską? Co jest potrzebne, aby zapewnić skuteczną realizację całościowej polityki wiejskiej na szczeblu unijnym, krajowym, krajowym, regionalnym i lokalnym?
Na szczeblu europejskim i krajowym powinny być opracowane, w założonej perspektywie czasowej, wzajemnie uzupełniające się polityki rozwoju obszarów wiejskich i miejskich. One łącznie – w układzie holistycznym – powinny tworzyć politykę rozwoju na poziomie europejskim i krajowym (lokalnym i regionalnym). Takie ujęcie powinno wyznaczać horyzontalne cele polityk spójności i zrównoważonego rozwoju oraz tworzyć programy i instrumenty wsparcia ich praktycznej realizacji. Należy dążyć do demarkacji podziału środków na spójność i rozwój z uwzględnieniem poziomu populacji zamieszkującej obszary wiejskie i miejskie.
2. Co można zrobić, aby śledzić i monitorować wdrażanie wizji obszarów wiejskich – kto powinien co robić?
Założone w programach i politykach horyzontalne cele strategiczne powinny być podzielone na okresy z wyznaczeniem efektów, które powinny być w tych okresach precyzyjnie określone i mierzalne. Na koniec okresów należy dokonać badania i pomiary ewaluacyjne odzwierciedlające postęp lub jego brak w realizacji założonych celów. Dotychczasowa polityka ocen śródokresowych pozostawiała mały margines na skuteczne interwencje w zakresie redefiniowania celów i przesuwania środków na ich wsparcie. Ponieważ w każdych programach mamy podmioty zarządzające i wdrażające, a także monitorujące – to na nie powinien być nałożony synergiczny obowiązek ewaluacji i raportowania o efektach lub ich braku
3. Jak można zaangażować mieszkańców wsi (i miast) w realizację wizji? Jak uczynić to przedsięwzięciem zbiorowym i wspólnotowym?
Realizacja wizji dokonywana na każdym poziomie przez samorządy, zarówno władzy jak i organizacje branżowe lub stowarzyszenia tematyczne (np. przez sieci obszarów wiejskich) jest gwarantowana przez właściwe organy i gremia reprezentujące obywateli (mieszkańców). Jeżeli cele wizji będą zbieżne ze strategiami i programami rozwojowymi organów przedstawicielskich wszelkiej władzy publicznej oraz stowarzyszeń i grup branżowych, to z pewnością można osiągnąć pożądany efekt synergii działania wspólnego. Obowiązywać tu powinna zasada: Myśl globalnie – działaj lokalnie.