Rozwój obszarów wiejskich, spójność terytorialna, „Zielony Ład” i przyszłość Europy – to tematy poruszone podczas 148 sesji plenarnej Europejskiego Komitetu Regionów, która odbyła się w dniach 26-27 stycznia br. Uczestniczyli w niej m.in. dwaj przedstawiciele Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej: Krzysztof Iwaniuk, wójt gminy Terespol i przewodniczący Zarządu Związku oraz Dariusz Strugała, burmistrz Jaraczewa i wiceprzewodniczący Zarządu Związku.
Długotrwała wizja dla obszarów wiejskich
Jednym z elementów pierwszego dnia była debata na temat długoterminowej wizji dla obszarów wiejskich. W jej trakcie Dubravka Šuica, wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej ds. demokracji i demografii, oraz Janusz Wojciechowski, komisarz Unii Europejskiej ds. rolnictwa, przedstawili kroki podejmowane, aby pomóc obszarom wiejskim Unii Europejskiej (UE) stać się silniejszymi, lepiej skomunikowanymi, bardziej odpornymi i zamożniejszymi do 2040 r. Europejski Komitet Regionów (EKR), który od dawna wzywał do strategicznego podejścia do ożywienia obszarów wiejskich, przyjął następnie opinię w sprawie realizacji planu UE dla obszarów wiejskich – „Paktu na rzecz obszarów wiejskich” – sporządzoną przez Juana Manuela Moreno Bonillę, prezydenta Andaluzji.
Obszary wiejskie stanowią 80% terytorium UE i są zamieszkiwane przez niemal 30% jej ludności. To czyni je istotnym elementem odbudowy i rozwoju Europy. Długoterminowa wizja Komisji Europejskiej (KE) dotycząca przyszłości obszarów wiejskich jest obiecującym początkiem, ale urzeczywistnienie jej będzie wymagało woli politycznej ze strony władz na każdym szczeblu, a także zainteresowanych stron i obywateli – ostrzegł EKR.
„Pakt na rzecz obszarów wiejskich” – by uczynić je połączonymi, odpornymi i zamożnymi
Obszary wiejskie Europy stoją przed wieloma różnymi wyzwaniami, od starzejącej się ludności i niskich dochodów po pogłębiającą się przepaść cyfrową i wpływ zmiany klimatu, a wszystkie one dodatkowo zaostrza pandemia i jej szerszy wpływ na społeczeństwo i gospodarkę. Strategią KE na rzecz wspierania rozwoju i odbudowy tych kluczowych regionów jest długoterminowa wizja obszarów wiejskich do 2040 r. oraz „Pakt na rzecz obszarów wiejskich”, czyli inicjatywa, której celem jest zaangażowanie obywateli i podmiotów politycznych na szczeblu unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym w uczynienie obszarów wiejskich i społeczności silniejszymi, połączonymi, odpornymi i zamożnymi.
Komitet Regionów, jako instytucja reprezentująca co najmniej milion polityków lokalnych i regionalnych w całej UE, odgrywa kluczową rolę w zapewnianiu urzeczywistnienia długoterminowej wizji, dzięki czemu obszary wiejskie stają się silniejsze, lepiej połączone i bardziej odporne z korzyścią dla całej UE. Można to jednak osiągnąć tylko dzięki współpracy wszystkich – władz UE, władz krajowych, regionalnych i lokalnych, zainteresowanych stron i obywateli. Takie jest główne przesłanie wkładu wniesionego przez EKR w propozycje KE, przedstawione w opinii opracowanej przez wspomnianego już Juana Manuela Moreno Bonillę i przyjętej podczas posiedzenia plenarnego.
Pilna potrzeba przedstawienia konkretnych propozycji działań
„Podmioty lokalne i regionalne są niezbędne do wdrożenia paktu dla obszarów wiejskich. Rolnictwo, mobilność, łączność cyfrowa i energia odnawialna to strategiczne obszary, które muszą wspierać rozwój obszarów wiejskich, biorąc pod uwagę ich potencjał w zakresie zapewniania praktycznych rozwiązań i środków wsparcia w celu ograniczenia wyludniania, ułatwienia odnowy pokoleń, i generowaniać możliwości społeczne i gospodarcze związane z »Zielonym Ładem«. Kobiety i młodzież muszą znajdować się w centrum tego procesu. Wierzymy również, że istnieje potrzeba uproszczenia funduszy europejskich, poprawy sposobu ich łączenia oraz zmiany w kierunku modelu wielofunduszowego, który włącza obszary wiejskie do wszystkich polityk” – stwierdził sprawozdawca Moreno Bonilla.
W opinii przyjętej na posiedzeniu plenarnym podkreślono pilną potrzebę przedstawienia konkretnych propozycji natychmiastowych działań – wraz z zasobami i celami ilościowymi – w celu wsparcia długoterminowej wizji i zapewnienia jej skutecznej realizacji. Ponadto członkowie EKR-u wezwali władze wszystkich szczebli do dostosowania wszystkich przyszłych inicjatyw politycznych i ustawodawczych do potrzeb i realiów obszarów wiejskich – w ramach procesu zwanego „rural proofing”.
W celu rozwinięcia pełnego potencjału obszarów wiejskich
Podczas debaty plenarnej wiceprzewodnicząca Šuica podkreśliła, że EKR jest pierwszą instytucją UE, która przyjmuje formalną opinię na temat długoterminowej wizji i wskazała: „Jedynie działając wspólnie możemy nadać nowy impuls obszarom wiejskim, jako atrakcyjnym, tętniącym życiem i dynamicznym miejscom. Długoterminowa wizja dla obszarów wiejskich wymaga rozwiązań dostosowanych do ich specyficznych potrzeb i atutów, przy zaangażowaniu władz regionalnych i lokalnych oraz społeczności lokalnych. »Pakt dla obszarów wiejskich«, który wspólnie budujemy, stworzy odpowiednie ramy współpracy i przyczynić się do osiągnięcia wspólnych celów długoterminowej wizji”.
„Europejski Komitet Regionów jest kluczowym partnerem w realizacji długoterminowej wizji obszarów wiejskich. Koordynując głosy regionalne z całej Europy, Komitet przyczyni się do uwzględnienia złożoności i różnorodności potrzeb regionalnych w ramach wizji. Nie mogę się doczekać współpracy z Komitetem w nadchodzących latach w celu rozwinięcia pełnego potencjału naszych obszarów wiejskich” – podkreślił komisarz Wojciechowski.
Opinia zbieżna ze stanowiskami Związku
Przy okazji warto zaznaczyć, że treść przyjętej przez Komitet Regionów opinii w sprawie „Długoterminowej wizji dla obszarów wiejskich” (opinia dostępna tutaj) jest zbieżna ze stanowiskami wyrażanymi przez Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie rozwoju obszarów wiejskich.
Wykorzystano: cor.europa.eu