Przez dwa dni ponad 750 przedstawicieli gmin, rządu, instytucji rządowych, mediów włączyło się w debaty o tworzeniu dobrego klimatu dla gmin wiejskich, zarówno działań w obszarze środowiska jak i sposobów na realizację tych przedsięwzięć.
Gwarancją konstruktywnej dyskusji był udział przedstawicieli z gmin wiejskich, kilkudziesięciu przedstawicieli rządu, instytucji rządowych, przedstawicieli organizacji branżowych, ekspertów, w tym Henryka Kowalczyka, Ministra Środowiska, Jana Krzysztofa Ardanowskiego, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Kongres był objęty patronatem honorowym Ministra Środowiska.
Otwierając Kongres Przewodniczący Związku, Krzysztof Iwaniuk zaakcentował, że bez udziału samorządów nie ma zrównoważonego rozwoju, ani odpowiedzialnego rozwoju.
Mimo ogromnego wysiłku gmin z obszarów wiejskich w nadrabianiu zapóźnień cywilizacyjnych, to przed nimi są ciągle ogromne wyznawania w gospodarce wodno-ściekowej, drogowej oraz nowe wynikające ze zmian klimatu.
Według szacunków potrzeba na to ogromnych nakładów, w tym na samą tylko infrastrukturę wodno-kanalizacyjną ok. 168 mld zł, 50 mld zł w lepsze funkcjonowanie transportu publicznego, 94 mld zł na infrastrukturę dróg wojewódzkich i 100 mld zł na drogi lokalne oraz 50 mld zł na gospodarkę odpadami.
Obecny na otwarciu kongresu minister środowiska Henryk Kowalczyk powiedział, że ochrona środowiska jest obecnie tematem numer jeden i wynika z wyzwań oraz problemów, przed którymi stają samorządowcy.
Minister wskazał m.in. na potrzebę rozwiązania kłopotów gmin w temacie gospodarki odpadami, zlikwidowania monopolu na tym rynku i dawania samorządom odpowiednich narzędzi oraz wsparcia finansowego.
„Chcemy wprowadzić zasadę, że to wprowadzający odpady na rynek płaci. Celem ministerstwa środowiska jest, żeby to nie samorządy i ich mieszkańcy płacili za odpady, ale ci, którzy wprowadzają je na rynek. Mam nadzieję, że ten system uda się wdrożyć już w przyszłym roku. Liczę na to, że w czasie naszego roboczego spotkania spróbujemy przedyskutować te nasze pomysły” – zapewnił Kowalczyk, dodając, że jego marzeniem jest, by do selektywnie zebranych odpadów gmina nie dokładała złotówki.
Dodał, że kolejne wyzwanie stojące przed gminami to poprawa jakości powietrza, w czym pomaga rządowy program „Czyste powietrze”. Kowalczyk zachęcał samorządowców do większego zaangażowania w przekonywanie mieszkańców z tej formy rządowego wsparcia.
Minister ocenił również, że wprowadzony przez rząd PiS Fundusz Dróg Samorządowych spowoduje bum inwestycyjny na obszarach wiejskich. Przyznał także, że ustawa o dochodach jednostek samorządowych jest „dość przestarzała”, jak na obecne czasy i wymaga korekty.
Obecny na kongresie minister rolnictwa i rozwoju wsi zapewnił m.in., że obszary wiejskie są „niekwestionowanym priorytetem w polityce PiS”.
„To my odeszliśmy od chorej i szkodliwej dla obszarów wiejskich koncepcji rozwoju polaryzacyjno-dyfuzyjnego, która skazywała obszary wiejskie na klęskę, zapomnienie i niedoinwestowanie, bo środki miały trafić do dziewięciu polskich metropolii. A dopiero bogactwo tam powstałe miało się na zasadzie dyfuzji rozlać po obszarach wiejskich. Ta koncepcja nie sprawdziła się nigdzie na świecie” – mówił Ardanowski.
Tłumaczył, że obecnie rządzący są za zrównoważonym rozwojem, czyli takim, „w którym sprawne i sprawiedliwe państwo dzieli swoje dochody tak, żeby trafiały do wszystkich Polaków, niezależnie od tego, czy zdecydują się mieszkać w centrum Warszawy, czy u mnie we wsi”. „Właśnie taka koncepcja zrównoważonego rozwoju jest realizowana” – podkreślił.
Oprócz debat środowiskowych w drugim dniu, na zakończenie obrad przeprowadzono specjalną debatę o gminnych finansach. Oczywistym jest, że do realizacji zarówno wyzwań środowiskowych jak i innych gminnych zadań, inwestycji, niezbędne jest posiadania odpowiednich kapitałów.
A analizując obecny system finansowania gmin i wprowadzane w ostatnim czasie zmiany, może to doprowadzać w kolejnych latach do pogorszenia warunków do realizacji gminnych zadań. Podkreślamy w swoim stanowisku, że „Pogarszająca się sytuacja finansowa w krótkim czasie, doprowadzi do znaczącego spadku inwestycji samorządowych, problemów z wykorzystaniem środków unijnych, a w skrajnych przypadkach do niewydolności w realizacji podstawowych zadań i usług publicznych, co nie pozostanie bez wpływu na kondycję państwa”.
Dlatego apelujemy do rządu i parlamentu „o dostrzeżenie tej trudnej i szybko pogarszającej się sytuacji”. Domagają się rekompensaty utraconych dochodów w podatku PIT, pokrycia 100 proc. kosztów rosnących płac nauczycieli, przywrócenia kompetencji do kształtowania sieci szkolnej samorządom, co będzie źródłem racjonalizacji wydatków na oświatę i uwzględnienia waloryzacji zadań zleconych z ramienia administracji rządowej o wskaźnik wzrostu płacy minimalnej.
Transmisje z obrad
18 września 2019 roku:
- od godziny 11:00 do 12:00 Wystąpienia plenarne
- od godziny 12:00 do 15:00 Wprowadzenie do tematów: Odnawialne źródła energii; Gospodarka wodna i wodno-ściekowa.
- od godziny 16:00 do 18:30 Panel dyskusyjny: Wodne dylematy
https://www.youtube.com/watch?v=E_dlNMV1qQk
18 września 2019 roku od godziny 16:00 do 18:30
Panel dyskusyjny: Zmniejszenie kosztów energii, odnawialne źródła energii i poprawa środowiska na wsi.
https://www.youtube.com/watch?v=CZRkSkj4tb4
19 września 2019 roku:
- od 9:30 do 13:00 Panel dyskusyjny: Gospodarka odpadami komunalnymi; Ekonomika gospodarowania odpadami komunalnymi
- od 13:00 do 14.25 Specjalna debata o gminnych finansach.
https://www.youtube.com/watch?v=_gCtc993lWI
Materiały kongresu
http://www.kongresgmin.pl/?m=16
https://www.zgw.com.pl/materialy
źródło: info własne, serwis samorządowy PAP
