31 sierpnia 2018r. Ministerstwo Środowiska na stronie Rządowego Centrum Legislacji http://rcl.gov.pl) opublikowało projekt kolejnej już nowelizacji ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Dz.U z 2018, poz. 1454). Z projektem ustawy można zapoznać się pod adresem http://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12315504.
Mimo, że oczekiwaliśmy napisania nowego, przejrzystego projektu, który zastąpi wielokrotnie zmieniany tekst od 1996r. – doczekaliśmy się tym razem kolejnej istotnej, wielowątkowej zmiany.
Projektowany zakres nowelizacji jest bardzo szeroki i wnosi fundamentalne zmiany w systemie gospodarowania odpadami komunalnymi. Część projektowanych zmian wychodzi naprzeciw oczekiwaniom środowisk samorządowych i należy oceniać je pozytywnie.
Niestety, niektóre propozycje o fundamentalnym znaczeniu mogą być przyjęte przez samorządy negatywnie. Należy podkreślić, że projektodawcy coraz bardziej zbliżają zadanie: gospodarka odpadami komunalnymi w stronę zadań zleconych, kolejny raz ograniczając rolę samorządów w tym zakresie.
Ustawa nowelizująca zakłada wprowadzenie obowiązkowej selektywnej zbiórki odpadów komunalnych przez właścicieli nieruchomości – co jest pozytywnym ruchem. Egzekucja tegoż obowiązku będzie powinnością gmin, poprzez nakładanie, w trybie decyzji, podwyższonych opłat (czterokrotność podstawowej stawki za selektywną zbiórkę) za miesiąc lub miesiące, w których nie dopełniono obowiązku selektywnego zbierania zgodnie z regulaminem – co może mieć charakter stały lub incydentalny. Jest to system wysoce ocenny i może być nieskuteczny. Ma także posmak policyjnego nadzoru. W ten sposób zniknie także możliwość (w deklaracji) wyboru właściciela nieruchomości odnośnie nie segregowania odpadów. Ponadto projekt zakłada uregulowanie przepisów związanych z bioodpadami i popiołami. Niestety, zakłada także prowadzenie przez PSZOK-i zbiórki odpadów niebędących odpadami komunalnymi, jak na przykład duże opony ciągnikowe. Przyjmuje się nowe zasady liczenia poziomów odzysku i recyklingu. Ponadto nowej regulacji podlegać będzie część budżetu gminy związana z gospodarowaniem odpadami komunalnymi.
Ustawodawca z góry przesądza o poziomie opłat za nieruchomości letniskowe, a także o obligatoryjnym objęciu systemem gminnym odbioru odpadów wszystkich nieruchomości niezamieszkałych. Jest to bardzo problematyczna i fundamentalna zmiana, którą należy uznać za istotne ograniczenie samodzielności gmin! Zmiana ta nie znajdowała się w założeniach do zmian ustawy. Nie była także sygnalizowana podczas spotkań uzgodnieniowych.
Związek Gmin Wiejskich RP drobiazgowo analizuje przedłożony do oceny projekt. Po konsultacji z prawnikami wydane zostanie stanowisko Zarządu Związku. Ze względu na gorący okres przedwyborczy zwróciliśmy się do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego o wstrzymanie prac nad ustawą, przynajmniej do zapoznania się z wynikami wstępnych konsultacji i ustosunkowania do nich Ministerstwa Środowiska. Zabiegać także będziemy u Ministra środowiska o specjalne spotkanie ze stroną samorządową.
Zachęcamy wszystkich do włączenia się do konsultacji społecznych, przesłanie swoich opinii do RCL oraz do Biura Związku, co pomoże nam w wypracowaniu merytorycznego stanowiska ZGW RP w tej sprawie.
Zachęcamy także do korzystania z fachowych uwag prawników do projektu ustaw zamieszczanych na stronie: prawodlasamorzadu.pl
Leszek Świętalski
Sekretarz Generalny ZGW RP