Podczas wrześniowego spotkania Komisji Wspólnej duże zaniepokojenie samorządowców wzbudził projekt ustawy o komercjalizacji i restrukturyzacji PKP. Ma on na celu m.in. ułatwienie funkcjonowania kolei oraz realizacji projektów inwestycyjnych, np. budowy tuneli. Z samorządowego punktu widzenia niebezpieczna jest zawarta w nim nowa wykładnia przepisów mówiących o przekazaniu gminom, podczas przekształceń ustrojowych, nieruchomości PKP. Projekt potwierdza prawa następców prawnych przedsiębiorstwa PKP do nabytych gruntów, co budzi obawy o zanegowanie procesu komunalizacji.
Boimy się, że zmiana odwracająca przepis, który pozwolił na komunalizację może powodować roszczenia również w stosunku do tej niewielkiej liczby nieruchomości, które zostały przez ostatnie 27 lat skomunalizowane. – powiedział Andrzej Porawski, współprzewodniczący obradom po stronie samorządowej w zastępstwie marszałka Adama Struzika.
Dlatego do akceptacji projektu niezbędne jest zapisanie w nim dwóch kwestii. Po pierwsze, że procesy, które zakończyły się prawomocnie komunalizacją nie będą kwestionowane. Zmiany dokonane na mocy przepisu z 1990 roku nie mogą być bowiem odwracane nowelizacją z 2017 roku. Po drugie – należy zawrzeć przepis, który pozostawiałby możliwość komunalizacji nieruchomości, które były własnością PKP w 1990 roku, lecz dzisiaj nie są kolei potrzebne; są natomiast potrzebne dla rozwoju danej społeczności lokalnej.
Jak poinformowali projektodawcy, w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa trwają prace nad rozwiązaniem pierwszego problemu, natomiast drugi postulat jest już zrealizowany artykułem 39 ust. 3 projektu ustawy. Projekt ma zabezpieczać kolej przez „dziką komunalizacją”, bez uwzględnienia potrzeb transportowych i strategicznych państwa.
Niektórzy z nas wyglądają wprawdzie na dzikusów, ale dla uspokojenia pragnę zaznaczyć, że nie było przez ostatnie 27 lat jakiegoś wielkiego nacisku na kolej w celu zabierania gruntów, zwłaszcza tych, które kolej użytkuje. Nasz postulat zakłada tryb negocjacyjny. – wyjaśniał Porawski.
O tym, że warto przy okazji omawiania projektu zastanowić się nad propozycją przywrócenia podatku od nieruchomości PKP płaconych gminom mówił Krzysztof Iwaniuk, przedstawiciel ZGW RP, wójt Terespola. W tej chwili fakt, że kolej nie musi płacić podatku powoduje, że negocjacje będą bezprzedmiotowe. Do tej pory bywało tak, że kolej chciała się wyzbyć niektórych terenów, by nie musieć płacić podatku. Teraz to się zmieniło.
Dlatego myślę, że warto przeprowadzić pogłębioną dyskusję na zespole roboczym i przywrócić pewne rozwiązania, które będą racjonalizowały całe przedsięwzięcie. – argumentował Krzysztof Iwaniuk.
Ostatecznie Komisja nie zaopiniowała projektu, samorządowcy zgłosili postulat, by wrócił on na posiedzenie Zespołu ds. Infrastruktury. Projekt jest pilny, jednak są plany, by kwestia komunalizacji była zeń wyłączona, co daje nadzieję, że sporna część będzie jeszcze dyskutowana na zespole roboczym.
Podwyżki dla nauczycieli
Po ogłoszeniu przez wicepremiera Mateusza Morawieckiego optymistycznych danych dotyczących przyszłorocznego budżetu państwa i związanych z tym planów podwyżek dla nauczycieli, samorządowcy zaproponowali, by omówić je szczegółowe na zespole edukacji. Wieloletnie doświadczenia samorządowe (związane np. z błędem ministra Handkego) bowiem wskazują, że kwoty te trzeba precyzyjnie wyliczyć, by JST nie musiały dokładać kolejnych środków z własnej kasy.
Samorządy nie wyłudzają VATu
Zygmunt Frankiewicz, Prezes Związku Miast Polskich zgłosił problemy, jakie pojawią się w samorządach w związku z przygotowaną przez resort finansów i rozwoju nowelizacją ustawy o podatku VAT, wprowadzającą mechanizm tzw. podzielonej płatności. Ma ona przeciwdziałać wyłudzeniom podatku i uszczuplania należności budżetu państwa, a także zabezpieczyć uczciwych przedsiębiorców z odpowiedzialności za oszustwa podatkowe ich kontrahentów. Mechanizm podzielonej płatności polega na tym, że kwota netto będzie wypłacona na rachunek sprzedawcy, a podatek VAT – przekazany na specjalnie utworzony rachunek bankowy.
Biorąc pod uwagę cel regulacji, należałoby wyłączyć z jej zakresu JST, jako że nie należą one, ani do grupy „znikających” podmiotów, ani do oszustów podatkowych. Dodatkowo wydzielenie specjalnego rachunku bankowego na podatek VAT w przypadku samorządów spowoduje zamrożenie środków na koncie i ograniczy płynność finansową jednostek. Problemem jest też, że ustawa o finansach publicznych nie dopuszcza rozliczeń, które są ujęte w projekcie. Jako że projekt został w czerwcu br. uzgodniony przez Komisję i jest już skierowany do sejmu, ewentualne zmiany muszą zostać wprowadzone przez parlament.
Recentralizacja inspekcji sanitarnej
Komisja negatywnie zaopiniowała projekt ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej ze względu na odejście od idei decentralizacji – idei zespolenia służb i straży na poziomie lokalnym. Zdaniem samorządowców procedury się wydłużą, a starostowie nie będą mieli wpływu na działanie inspekcji. Nie będzie również wsparcia finansowego inspekcji z samorządu.
Kolejne posiedzenie Komisji Wspólnej zaplanowane jest na 25 października br.